Có thể nhiều người đã được xem trực tiếp các vụ án được xét xử lưu động ở địa phương. Một số vụ án đã thu hít rất nhiều người dân đến xem xét xử. Nhiều người trong số đó thắc mắc rằng trường hợp nào phải xét xử lưu động? Đây cũng là thắc mắc của không ít người khi chưa bao giờ được chứng kiến phiên tòa xét xử lưu động. Vậy, Trường hợp nào phải xét xử lưu động theo quy định hiện nay. Để giải đáp thắc mắc về vấn đề xét xử lưu động, hãy theo dõi bài viết dưới đây của Luật sư Hưng Yên để nắm rõ hơn nhé.
Căn cứ pháp lý
- Luật Phổ biến giáo dục pháp luật năm 2012
- Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015
- Nghị quyết số 96/2019/QH14
Xét xử lưu động là gì?
Hiện chưa có một quy định nào trong các văn bản pháp luật quy định về việc xét xử lưu động. Nhưng có thể hiểu Xét xử lưu động là việc Tòa án xét xử công khai một vụ án nào đó ở ngoài trụ sở của Tòa án, có thể là một hội trường lớn, một sân vận động, sân trường học, hội chợ, siêu thị mà ở đó, tất cả mọi người dân đều có thể đến xem. Cũng giống như các phiên toà bình thường, bị cáo bị xét xử bằng phiên toà lưu động vẫn phải chịu trách nhiệm hình vụ theo quy định của Bộ luật hình sự. Các vụ án được đưa ra xét xử lưu động thường là những vụ án nghiêm trọng liên quan đến ma túy, giết người.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 16 Luật Phổ biến giáo dục pháp luật năm 2012 thì có thể khẳng định rằng hình thức xét xử lưu động là một trong những cách thức truyền đạt kiến thức pháp luật vô cùng hữu hiệu đến cộng đồng nhân dân, đặc biệt là với các nhóm đối tượng có ý định phạm tội, khiến họ ý thức được sự trừng trị của pháp luật và kiềm chế các nhu cầu lệch chuẩn.
Lý giải điều này là do trên thực tế, ngược lại với việc xét xử các vụ án Tòa án, ngoài những người tham gia tố tụng được Tòa án triệu tập chỉ có thêm một vài người nhà của bị cáo, thậm chỉ có những phiên tòa chỉ có duy nhất một mình bị cáo; nhưng đối với hình thức xét xử lưu động, do tính chất được tổ chức công khai ngoài Tòa án, nên rất đông người dân đến xem.
Bên cạnh đó, dù xét xử lưu động hay xét xử tại trụ sở Tòa án, về nguyên tắc là giống nhau và không có nhiều sự phân biệt, chỉ khác nhau ở địa điểm tổ chức xét xử vụ án. Cụ thể, khi xét xử lưu động, Tòa án các cấp luôn phải bảo đảm tính công bằng, khách quan, toàn diện, triệt để và đầy đủ đối với bị cáo cũng như đối với mọi người dân.
Tòa án thường quyết định xét xử lưu động đối với những vụ án liên quan đến hoạt động an ninh trật tự, an toàn xã hội gây bức xúc, phẫn nộ trong dư luận như giết người, cướp tài sản, mua bán trái phép chất ma túy…
Nói tóm lại, xét xử lưu động hay phiên tòa lưu động thực chất là việc xét xử công khai được tổ chức ngoài trụ sở tòa án trong trường hợp cụ thể do Tòa án quyết định (Tuy nhiên Tòa án cần tuân theo một khi văn bản pháp luật khi quy định về việc không xét xử lưu động đối với người phạm tội chưa thành niên nhằm tránh ảnh hưởng tương lai của họ sau này).
Trường hợp nào phải xét xử lưu động?
Trong thực tiễn khi xét xử, thông thường các vụ án hình sự liên quan đến an ninh trật tự, an toàn xã hội gây bức xúc, phẫn nộ trong dư luận như giết người, cướp tài sản, mua bán trái phép chất ma túy… sẽ được đưa ra xét xử lưu động.
Điều 25 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định về nguyên tắc xét xử như sau:
– Tòa án xét xử kịp thời trong thời hạn luật định, bảo đảm công bằng;
– Tòa án xét xử công khai, mọi người đều có quyền tham dự phiên tòa, trừ trường hợp do Bộ luật này quy định. Trường hợp đặc biệt cần giữ bí mật nhà nước, thuần phong, mỹ tục của dân tộc, bảo vệ người dưới 18 tuổi hoặc để giữ bí mật đời tư theo yêu cầu chính đáng của đương sự thì Tòa án có thể xét xử kín nhưng phải tuyên án công khai.
Tại Nghị quyết 37/2012/QH13 quy định về công tác phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm, công tác của Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân và công tác thi hành án năm 2013, Quốc hội đã nêu rõ:
“Nâng tỷ lệ hòa giải thành các vụ việc dân sự và tăng số vụ án hình sự xét xử lưu động.“
Tuy nhiên, đến Nghị quyết số 96/2019/QH14 thay thế cho Nghị quyết 37/2012/QH13, Quốc hội đã không còn đề cập đến vấn đề xét xử các vụ án xét xử lưu động.
Như vậy, hiện nay Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành chưa có quy định cụ thể về việc khi nào sẽ thực hiện xét xử lưu động vụ án hình sự, do đó việc quyết định vụ án hình sự có được xét xử lưu động hay không sẽ do Tòa án nhân dân có thẩm quyền xét xử vụ án đó quyết định.
Một số bất cập trong việc xét xử lưu động
Không thể phủ nhận, việc xét xử lưu động vụ án hình sự góp phần giáo dục, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của người dân tuy nhiên việc xét xử lưu động cũng có một số mặt bất cập như:
– Phiên tòa lưu động gây ra áp lực rất lớn đối với người phạm tội, do đó họ sẽ khó có khả năng hòa nhập với cộng đồng sau khi phải chấp hành án. Đồng thời, việc xét xử công khai giữa hàng trăm, hàng nghìn người cũng gây nên tâm lý hoang mang, xấu hổ đối với người thân của người phạm tội.
– Với Hội đồng xét xử, việc tổ chức xét xử lưu động cũng tạo ra áp lực cho Hội đồng xét xử, đặc biệt là thẩm phán được phân công xét xử.
– Khi xét xử lưu động rất khó đảm bảo an ninh, trật tự của nơi diễn ra phiên tòa, nhất là từ những đám đông quá khích…
– Mở phiên tòa xét xử lưu động còn tốn khoản chi phí không hề nhỏ. Theo thông tin từ Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, mỗi năm ngân sách chi khoảng 70 tỷ đồng cho việc xét xử lưu động…
Như vậy, có thể thấy, việc đưa một vụ án ra xét xử lưu động bên cạnh ý nghĩa là răn đe, giáo dục tinh thần “thượng tôn pháp luật” thì cũng có không ít những mặt tiêu cực.
Thông tin liên hệ
Luật sư Hưng Yên sẽ đại diện khách hàng để giải quyết các vụ việc có liên quan đến vấn đề “Trường hợp nào phải xét xử lưu động theo quy định 2022?” hoặc các dịch vụ khác liên quan như là tra cứu thông tin quy hoạch Với kinh nghiệm nhiều năm trong ngành và đội ngũ chuyên gia pháp lý dày dặn kinh nghiệm, chúng tôi sẽ hỗ trợ quý khách hàng tháo gỡ vướng mắc, không gặp bất kỳ trở ngại nào. Hãy liên lạc với số hotline 0833.102.102 để được trao đổi chi tiết, xúc tiến công việc diễn ra nhanh chóng, bảo mật, uy tín.
Mời bạn xem thêm bài viết
- Tội mạo danh người khác bị xử lý thế nào theo quy định 2022
- Quy trình xử lý tai nạn lao động tại cơ sở diễn ra như thế nào?
- Trường hợp nào tội cho vay nặng lãi bị xử lý hình sự năm 2022?
Câu hỏi thường gặp
– Việc lựa chọn vụ án để tổ chức xét xử lưu động phải hết sức thận trọng, chính xác, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị của địa phương, đòi hỏi của dư luận xã hội, có tác dụng ngăn chặn phát triển của tội phạm (hay tác dụng tốt trong việc phòng ngừa tội phạm).
– Phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành Công an, Viện kiểm sát, Toà án trong việc lựa chọn, xác định và quyết định tổ chức xét xử lưu động vụ án. Như vậy, các cơ quan Công an, Viện kiểm sát và Toà án cũng cần phải khẩn trương ưu tiên lực lượng cán bộ để tập trung điều tra, truy tố và xét xử để đáp ứng yêu cầu nhanh chóng, kịp thời, chính xác.
– Phải có sự kết hợp chặt chẽ, phân công cụ thể trách nhiệm giữa các cơ quan Toà án, Viện kiểm sát, Công an và chính quyền địa phương nơi đưa vụ án về xét xử lưu động. Sự phối hợp này nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho phiên toà về mặt an ninh, trật tự.
– Trong quá trình xét xử phải làm rõ những sơ hở, thiếu sót trong quản lý kinh tế, văn hoá, xã hội dẫn tới là nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh tội phạm để đề xuất, kiến nghị những biện pháp khắc phục ngay (Điều 225 Bộ luật tố tụng hình sự 2015; Điều 27 Bộ luật tố tụng hình sự 2015).
Cụ thể, Tòa án có thể quyết định khi nào nên xét xử lưu động dựa vào một trong số các điều kiện dưới đây
— Thứ nhất, chỉ xét xử lưu động với vụ án hình sự mà nhận thức pháp luật của công đồng và nhận thức pháp luật của bị cáo, người bị hại trong vụ án còn hạn chế, với mục đích tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật
— Thứ hai, xét xử lưu động với vụ án hình sự mà loại tội đó có xu hướng gia tăng do thiếu hiểu biết pháp luật của người dân,
— Thứ ba, không xét xử lưu động với những vụ án xâm hại danh dự, nhân phẩm, uy tín của công dân
— Thứ tư không xét xử lưu động vụ án hình sự với những địa phương còn mang nặng những thành kiến, định kiến về người phạm tội để đảm bảo quyền lợi của bị cáo khi tái hòa nhập cộng đồng,
— Thứ năm phải đảm bảo các nguyên tắc cơ bản trong tố tụng hình sự khi thực hiện hoạt động xét xử lưu động, trong đó có nguyên tắc công bằng, bình đẳng, nguyên tắc suy đoán vô tội….
— Thứ sáu phải đảm bảo tiết kiệm nhưng vẫn thể hiện sự uy nghiêm người tiến hành tổ tung, của cơ quan tiến hành tố tụng, sự nghiêm minh của pháp luật trong phiên tòa xét xử lưu động.
– Thứ bảy, trong trường hợp kết quả điều tra xã hội học, đánh giá thực tiễn và nghiên cứu hệ thống pháp luật của các nước tiên tiến cho thấy hoạt động xét xử lưu động mang lại ít giá trị hơn là những hệ lụy cho xã hội thì cần chấm dứt hoạt động xét xử này đảm bảo tuần thủ các nguyên tắc cơ bản trong tố tụng hình sự